امانت و امانت داری از منظر اسلام چه اهمیت و آثاری دارد؟
برای پاسخ به این سؤال سعی شده است با استناد از آیات قرآن و روایات معصومین (ع) و کتب تفسیری، امانت و امانت داری از منظر اسلام در چهار اصل مورد بررسی قرار گیرد : 1. مفهوم امانت، در لغت، در اصطلاح مفسرین و در لسان روایات؛ 2. اهمیت امانت در قرآن و روایات؛ 3. انواع امانت؛ 4. آثار امانت داری.
ارزش‌های انسان از دیدگاه قرآن
1. انسان خلیفه خدا در زمین است. «وَ هُوَ الَّذی جَعَلَکُمْ خَلائِفَ الْأَرْضِ وَ رَفَعَ بَعْضَکُمْ فَوْقَ بَعْضٍ دَرَجاتٍ لِیَبْلُوَکُمْ فی ما آتاکُمْ» (انعام/165).
و اوست که شمارا جانشینان (یکدیگر در) زمین قرارداد و درجات بعضى از شمارا بر بعضى دیگر برترى داد تا شمارا در آنچه به شما داده، بیازماید.
2. ظرفیت علمی انسان بزرگ‌ترین ظرفیت‌ها است. «وَ عَلَّمَ آدَمَ الْأَسْماءَ کُلَّها ثُمَّ عَرَضَهُمْ عَلَى الْمَلائِکَةِ فَقالَ أَنْبِئُونِی بِأَسْماءِ هؤُلاءِ إِنْ کُنْتُمْ صادِقِینَ» (بقره/ 31).
و خداوند همهى اسما (حقائق و اسرار هستى) را به آدم آموخت، سپس آن‌ها را به فرشتگان عرضه داشت و فرمود: اگر راست مىگویید، از اسامى این‌ها به من خبر دهید؟
3. او فطرت با خداآشنای دارد. «وَ إِذْ أَخَذَ رَبُّکَ مِنْ بَنِی آدَمَ مِنْ ظُهُورِهِمْ ذُرِّیَّتَهُمْ وَ أَشْهَدَهُمْ عَلى أَنْفُسِهِمْ أَ لَسْتُ بِرَبِّکُمْ قالُوا بَلى شَهِدْنا أَنْ تَقُولُوا یَوْمَ الْقِیامَةِ إِنَّا کُنَّا عَنْ هذا غافِلِینَ» (اعراف/ 172).
و (به یادآور) زمانى که پروردگارت، از پشت بنىآدم، فرزندان وذرّیّه آنان را برگرفت و آنان را گواه بر خودشان ساخت (و فرمود): آیا من پروردگار شما نیستم؟
گفتند: بلى، ما گواهى دادیم (که تو پروردگار مایی، این اقرار گرفتن از ذریّهى آدم براى آن بود) تا در روز قیامت نگویید: ما از این، غافل بودیم.
4. در سرشت انسان علاوه بر عناصر مادی عنصر ملکوتی و الهی وجود دارد. «ثُمَّ سَوَّاهُ وَ نَفَخَ فِیهِ مِنْ رُوحِهِ وَ جَعَلَ لَکُمُ السَّمْعَ وَ الْأَبْصارَ وَ الْأَفْئِدَةَ قَلِیلًا ما تَشْکُرُونَ» (سجده/9).
سپس (اندام) او را موزون ساخت و از روح خویش در وى دمید و براى شما گوش و چشمها و دل‌ها قرارداد، (ولى) اندکى از شما سپاس مىگزارید.
5. انسان آزاد و امانت‌دار خدا و مسئولیت دار است. «إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمانَةَ عَلَى السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ الْجِبالِ فَأَبَیْنَ أَنْ یَحْمِلْنَها وَ أَشْفَقْنَ مِنْها وَ حَمَلَهَا الْإِنْسان» (احزاب/72).
همانا ما امانت (الهى) را بر آسمانها و زمین و کوهها عرضه کردیم، پس از حمل آن سرباز زدند و از آن ترسیدند، ولى انسان آن را بر دوش گرفت.
6. او از یک کرامت ذاتی و شرافت ذاتی برخوردار است، خدا او را بر بسیاری از مخلوقات خویش برتری داده است. «وَ لَقَدْ کَرَّمْنا بَنِی آدَمَ وَ حَمَلْناهُمْ فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ رَزَقْناهُمْ مِنَ الطَّیِّباتِ وَ فَضَّلْناهُمْ عَلى کَثِیرٍ مِمَّنْ خَلَقْنا تَفْضِیلًا» (اسراء/70).
همانا فرزندان آدم را گرامى داشتیم و آنان را در خشکى و دریا (بر مرکبها) حمل کردیم و از چیزهاى پاکیزه روزىشان دادیم و آنان را بر بسیارى از آفریدههاى خود برترى کامل دادیم.
7. او جز با یاد خدا آرام نمی‌گیرد، «الَّذِینَ آمَنُوا وَ تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِکْرِ اللَّهِ أَلا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ» (رعد/28).
(هدایت‌شدگان) کسانى هستند که ایمان آورده و دل‌هایشان به یاد خدا آرام مىگیرد. بدانید که تنها با یاد خدا دل‌ها آرام مىگیرد.
8. نعمت‌های زمین تنها برای انسان آفریده‌شده است. «هُوَ الَّذِی خَلَقَ لَکُمْ ما فِی الْأَرْضِ جَمِیعا» (بقره/29).
اوست آن‌کس که آنچه در زمین است، همه را براى شما آفریده است.
او برای پرستش و اطاعت امر خدا آفریده‌شده است. «وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلَّا لِیَعْبُدُونِ» (ذاریات /56). من جن و انس را نیافریدم جز براى اینکه عبادتم کنند.
علل پیدایش مذاهب در اسلام
1. تعصبهای کور قبله ای و گرایش ها ی حزبی.
2. جمود فکری و کج اندیشی در فهم معارف کتاب و سنت، مثل خوارج و مرجئه.
3. جلو گیری از تدوین احادیث پیامبر(ص).
منع تدوین حدیث توسط خلیفه دوم عمربن خطاب شروع شد، تاعهد خلیفه اموی عمربن عبدالعزیز به صورت جدی تعقیب می شد، تاعصر خلافت منصور عباسی(139- 158) به صورت کم رنگ باقی ماند.
4. احبار یهود و راهبان مسحیان، یاقهرمانان میدان اساطیر، مثل کعب الاحبار، ابوهریره، و تمیم اوسی.
5. برخورد فرهنگ اسلام با فرهنگ های بیگانه.
6. اجتهاد در برابر نص.
این پژوهش مصادیق و آثار اسراف را بر اساس آیات و روایات بررسی می‌کند که از دیر زمانی جوامع بشری به بیماری خطر ناک اسراف و تبذیر گرفتار شده‌اند؛ و درمان این بیماری، نیاز به آشنا نمودن جامعه بشری به مکتب اسلام ناب محمدی (ص) (که بر اساس عقل، آیات، سیره پیامبر اسلام صلی الله علیه و آ له و ائمه معصومین علیهم السلام استوار است) دارد.
نتایج که از این تحقیق حاصل گردیده، از این قرار است: اسراف به معنای، تجاوز از حد و زیاده‌روی و... آمده است. تبذیر به معنای اتلاف مال و زیاده‌روی در انفاق است. تفاوت میان اسراف تبذیر، در اسراف زیاده‌روی بدون تضییع مال است، در تبذیر زیاده‌روی همراه با تضییع مال است. اسراف در قرآن، به زیاده‌روی در معصیت، در انفاق، در خوردن و کار، آمده است. اسراف در روایات، به هر نوع زیاده‌روی و ضرر مالی و جانی گفته می‌شود. اسراف بر دو قسم مالی و غیر مالی تقسیم می‌شود. اوصاف اسراف کاران: اسراف کاران، در تشخص ناتوانند، اهل فسادند، منافقند، معصیت کارند، شیطان صفتند، تکذیب کننده انبیا اند و به باطل فخر می‌کنند. آثار مادی اسراف عبارتند از: زیان‌های جسمی، فقر، کاهش برکت، هلاکت و غفلت قلب. آثار معنوی اسراف عبارتند از: خشم خدا، محرومیت از هدایت، ضلالت و گمراهی، حقارت در نزد خدا و سلب اجابت دعا. عوامل اسراف گرای عبارتند از: جهل، تفاخر، فساد اخلاقی. درمان اسراف گرای عبارتند از: آموزش دانش دینی در جامعه، تقویت ایمان مردم به خدا و آموزش اخلاق اسلامی در جامعه.
چکیده
امامت، یکی از مهم‌تر ین مسائل، اعتقادی، سیاسی و اجتماعی است، که اگر مردم امام معصوم را بشناسد و راه روش آن‌ها را در زندگی خود به کار گیرد و زمینه ای حاکمیت آنان و یا نواب ایشان را فراهم کند، بسیار از مشکلات بشری اعم از مسائل سیاسی، اقتصادی، نظامی، اخلاقی، اعتقادی، اجتماعی و... بر طرف می‌گردد؛ و جوامع بشری به سعادت دنیا و آخرت می‌رسند.
بنابراین، این پژوهش با رویکرد مبتنی بر قرآن و روایات معصومین (ع)، به بررسی مفاهیم لغوی و اصطلاحی امام، اهمیت امام در قرآن، اهمیت امام در سنت، تحت عنوان اهمیت امامت، در یک مقدمه و دو اصل، پرداخته است.
چکیده
امامت، یکی از مهم‌تر ین مسائل، اعتقادی، سیاسی و اجتماعی است، که اگر مردم امام معصوم را بشناسد و راه روش آن‌ها را در زندگی خود به کار گیرد و زمینه ای حاکمیت آنان و یا نواب ایشان را فراهم کند، بسیار از مشکلات بشری اعم از مسائل سیاسی، اقتصادی، نظامی، اخلاقی، اعتقادی، اجتماعی و... بر طرف می‌گردد؛ و جوامع بشری به سعادت دنیوی و اخروی می‌رسند.
بنابراین، این پژوهش با رویکرد مبتنی بر قرآن و روایات معصومین (ع)، به بررسی شرایط امام از منظر فر یقین، پرداخته است
چکیده
دروغ از بدترین معایب، زشت‌ترین گناهان و منشأ بسیاری از مفاسد فردی و اجتماعی است و رواج دروغ در جامعه زیان‌های جبران ناپذیر مادی و معنوی در پی دارد.
بنابراین،
این پژوهش با رویکرد مبتنی بر قرآن و روایات معصومین (ع)، به بررسی مفاهیم لغوی و
اصطلاحی دروغ، مذمت دروغ، جواز دروغ، آثار دروغ، و نیز علل دروغ‌گویی، تحت عنوان،
«بررسی دروغ در آیات و روایات»، در یک مقدمه و پنج اصل، پرداخته است.
چکیده
بی تردید، موضوع آلودگی محیط زیست یکی از مهم‌ترین معضلاتی عصر حاضر است. این مسئله از آن جهت دارای اهمیت است، که حیات همه موجودات زنده به دلیل آلودگی‌های گسترده زیست محیطی، با تهدید مواجه شده است. از سوی دیگر، موجودات زند از جمله انسان بدون داشتن محیط زیست سالم، قادر به ادامه زندگی نیست. حفاظت از محیط زیست یکی از مهم‌ترین نیازهای اساسی برای ادامه حیات است. به همین جهت بر آن شدم که محیط زیست را از دید گاه اسلام مورد بحث و بررسی قرار دهم.
در این نوشتار مفهوم محیط زیست، اجزاء
آن، مانند آب، هوا، خاک، جنگل و حیوان و قواعد فقهی مورد بحث و بررسی قرار میگیرد.
چکیده.
عدل و عدالت، یکی از مهم‌تر ین مسائل، مادی و معنوی، فردی و اجتماعی است که در صورت تحقق آن، بسیار از مشکلات بشری اعم از مسائل سیاسی، اقتصادی، نظامی، اخلاقی، اعتقادی، اجتماعی و... بر طرف می‌گردد؛ و بسیار از نیاز های بشری برآورده می‌شود.
بنابراین، این پژوهش با رویکرد مبتنی بر قرآن و روایات معصومین (ع)، به بررسی مفاهیم لغوی و اصطلاحی عدالت، اهمیت عدالت، مبانی عدالت، اقسام عدالت و آثار عدالت، و نیز نشانه های افراد عادل، تحت عنوان، «عدالت از منظر آیات و روایات»، در یک مقدمه و هفت اصل، پرداخته است.
دریافت